De rol van schapen in Nederland.

Schapen dragen via begrazing bij aan het versterken van natuur. Ze verhogen de biodiversiteit op marginale gronden en spelen in de winterbeweiding een belangrijke rol in de verbetering van de bodemgezondheid. De schapenhouderij wordt gezien als relatief kleine sector. Tegelijkertijd is het wel een sector die zo’n 2% van de landbouwgronden in Nederland beheert. Schapen zijn daarmee ook niet weg te denken uit het Nederlandse landschap.
Van oudsher was er een rijke wolverwerking in Nederland: een grote bijdrager aan de textielverwerking in het zuiden van het land.

In de loop der jaren zijn er door verschillende ontwikkelingen steeds meer onderdelen van de wol-keten verdwenen uit Nederland: zo kampte de wasserij met aangescherpte afvalstoffenwetgeving, waardoor ze niet meer op konden tegen de Belgische concurrenten. De opmars van synthetische vezels heeft ervoor gezorgd dat niet alleen de concurrentie groter werd, maar ook verschillende bewerkingsstappen, zoals het kaarden of sorteren, overgeslagen konden worden. Nu de negatieve gevolgen van het gebruik van synthetische vezels naar boven komen en de transitie naar de circulaire economie onontkoombaar is, hebben we deze stappen weer terug te brengen voor een succesvolle toepassing van schapenwol.

Wol als circulaire grondstof.

In de circulaire economie is er geen afval en spelen hernieuwbare grondstoffen een belangrijke rol in duurzame producten, waaronder ook de schapenwol die lokaal beschikbaar is. Binnen de wol die van een schaap komt zijn verschillende stromen te onderscheiden. De hoogste kwaliteit wol (en slechts een zeer klein deel van de wol in Nederland) is geschikt om te gebruiken in kleding. Dit is afhankelijk van het ras en het deel van het schaap (buik- en potenwol is niet geschikt). Wij geloven echter dat alle verschillende stromen die van een schaap komen waarde hebben en gezamenlijk tot een valide verdienmodel komen, zie afbeelding.

Uniek in onze aanpak is dat we uitgaan van de grondstof en de bijbehorende keten, en niet van het eindproduct. We zetten daarom in op meerdere toepassingen waarmee we een divers en flexibel verdienmodel krijgen zonder reststromen. De komende jaren hebben wij de uitdaging om de juiste balans in te vinden in deze stromen. We starten met de grootste stroom: het middensegment dat niet geschikt is voor kleding. Door hier een hoogwaardige toepassing voor te creëren maken we direct impact. Aan het eind van de levenscyclus van een wollen product wordt de wol weer ingezameld en, mits het niet kan worden hergebruikt, teruggebracht in de bodem als meststof. Er hoeft dus geen wol verloren te gaan.

Wij geloven dat alle verschillende stromen wol die van een schaap komen waarde hebben.

Hoogwaardige toepassing.

In de circulaire economie is het niet alleen belangrijk om materialen te blijven hergebruiken (refurbish, recycle en renew): de basis is om materialen zo lang mogelijk in omloop te houden (reuse). Schapenwol is een relatief sterke vezel in vergelijking tot zowel synthetische als andere biobased alternatieven. Daarmee heeft het dus de grootste waarde op het moment dat het langdurig wordt ingezet voor producten met een lange levensduur. Als de wol als vezel meermaals is ingezet en geen andere toepassing meer heeft moet deze nog steeds in te zetten zijn als meststof. Dat betekent dat één van de voorwaarden voor verwerking is dat wol opnieuw als monostroom te herleiden is: ‘design for dissassembly’.

Bij onze zoektocht naar unieke materialen werden we verrast door de unieke eigenschappen van schapenwolvezels. De luchtzuiverende, isolerende én vochtregulerende werking is niet te evenaren met synthetische vezels. We baseren dus onze keuze op die toepassing waar deze eigenschappen het beste tot hun recht komen.

We houden wol als materiaal zo lang mogelijk in omloop.

De samenwerking tussen de verschillende stappen in de keten is cruciaal voor het verwerken van de wol. Elke stap draagt bij aan de totstandkoming van het eindproduct en voegt waarde toe. Individueel kunnen deze partijen niet de impact maken om de wolketen op te zetten. Samenwerking is dus een essentieel onderdeel van het Hollands Wol Collectief. Kenmerkend voor deze samenwerking is de openheid die we geven over dit proces, zodat elke partner trots kan zijn op zijn of haar bijdrage aan een duurzame toekomst voor de volgende generatie.

Een eerlijke prijs.

We vertellen het eerlijke verhaal over wol. Op dit moment komt de waarde die alle partijen toevoegen nog niet terug in financiële waarde die hun activiteiten oplevert. Dat betekent bijvoorbeeld dat de schapenhouder geld moet bijleggen om de schapen te laten scheren, of dat de wol nu niet gesorteerd wordt. Bij het opzetten van de circulaire wolketen is dit wel van belang. We rekenen dus met een eerlijke prijs voor alle ketenpartners. Dat begint bij een hogere prijs van de wol. Uiteindelijk is de transitie compleet als er in de gehele keten eerlijk wordt verdiend aan de impact die er wordt gemaakt (true pricing).

Het doel is om een volledig circulaire wolketen op te zetten, waarin eerlijk wordt verdiend aan de impact die er wordt gemaakt.